Image Copyright: https://de.wikipedia.org/wiki/Bild:Im001134_.JPG Säule im Heraion auf Samos. Copyright Ch. Eckert 2003.
Στη Σάμο θα συναντήσετε έντονα το πνεύμα της αρχαίας Ελλάδας, με σπουδαία μουσεία και σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους.
Στο Ηραίο, τον μεγάλο αρχαιολογικό χώρο του νησιού, που σύμφωνα με την παράδοση γεννήθηκε και μεγάλωσε η Θεά Ήρα, βρίσκονται τα ερείπια του ναού της «Ιμβρασίας Ήρας», από τους μεγαλύτερους ναούς του αρχαίου κόσμου, που είχε και το δικαίωμα του ασύλου. Ακόμη εκεί βρίσκεται η «Ιερά Οδός», που είχε μήκος 4880 μέτρα και ένωνε την αρχαία πόλη με το Ηραίο.
Στο Πυθαγόρειο υπάρχουν ερείπια από το «Πολυκράτειο Τείχος», το «Αρχαίο Θέατρο», τα «Ρωμαϊκά Λουτρά» και το περίφημο «Όρυγμα του Ευπαλίνου» (1036 μέτρα), θαύμα τεχνικής του 6ου αιώνα, που ύδρευε την αρχαία πόλη. Στην αρχαιολογική συλλογή, η οποία εκτίθεται στο προσφάτως χτισμένο αρχαιολογικό μουσείο, υπάρχουν αναθηματικές στήλες αρχαϊκής εποχής, κιονόκρανα και πορτρέτα ρωμαίων αυτοκρατόρων.
Στην πόλη της Σάμου συναντά κανείς το αρχαιολογικό μουσείο με εκθέματα καταπληκτικού ενδιαφέροντος, γλυπτικά, κεραμικά, χάλκινα. Ξεχωρίζουν ο γιγάντιος κούρος ύψους 5,5 μέτρων. Μοναδικό εύρημα και το γλυπτό σύνολο του Σάμιου Γενελάου, αφιερωμένο στη θεά Ήρα, αποτελούμενο από έξι μορφές πάνω σε κοινή βάση, από τις οποίες τρεις μόνο διασώθηκαν. Στο εκκλησιαστικό –βυζαντινό μουσείο έχουν συγκεντρωθεί αντικείμενα, σκεύη, ιερά κειμήλια από τα μοναστήρια του νησιού.
Στους Μυτιληνιούς μπορείτε να επισκεφθείτε το παλαιοντολογικό μουσείο με ευρήματα μεγάλης αξίας. Οστά προϊστορικών σπονδυλωτών ζώων, αρθρώσεις σαμοθηρίων, γαλακτικά δόντια και οστά από μαστόδοντα. Το πιο πολύτιμο εύρημα είναι ο πετρωμένος εγκέφαλος ιππαρίου 13 εκατομμυρίων ετών.
